Madrid'de ilk yediğim churro pek nazik değildi. Çıtırtı çıkarıyordu. Sıcak bir fısıltı gibi iç çekişi, dişlerim şekerli kabartılarla kırılan ve pudingten çok jelleşmiş un ve buharın bal peteği içinde tutulan bir merkeze ulaşırken geldi. O kış sabahında Chocolatería San Ginés'in karo duvarları, tabak ve tabak altlıklarının sesini ve temiz sıcak yağ ile taze hamurun kokusunu geri fısıldadı. Birisi, bir varilin üzerinde makasla kıvrık churroları kesiyordu ve arkamda, yarı uykulu ve coşkulu bir öğrencinin mırıldanışı yükseldi: “daha çok çikolata.” O ısırıkta, şu temel şeyi öğrendim: düzgün bir churro, zıtlıkların ince bir çalışmasıdır. Dışarı çıtır, içerisi narin. Bu bir çörek değildir, bir ekmek çubuğu değildir, tam anlamıyla bir hamur işi değildir. Isı, su ve sabırla doğan bir an’dır.
Yıllar geçtikçe, Andalus meydanlarında gün doğarken churroların kızartıldığını; Cadiz'de tekerlekler halinde spiral haline geldiğini; Madrid'de porralara yoğunlaşarak sıkıştırıldığını ve Barselona'daki, geç saatlere kadar açık olan xurreria dışında ince, ince çubuklar halinde sıkılan xurroları gördüm. Yol boyunca, o çıtır ve narin ısırığı elde etmenin sanatının, sırların gizemiyle değil, hamuru, kabartıları ve her ikisini dönüştüren yağ banyosunu anlamakla ilgili olduğunu öğrendim.
Kabartılar. Tek bir kelime hatırlayacak olursan, onu hatırla: Kabartılar—kesit halinde bir yıldız patlamasına benzerler—sadece süs değildirler. İşlevsel mimaridirler. Hamurun hamur şeridi sıcak yağa düştüğünde, hamur içindeki su buhara dönüşür ve kaçmak için yarışır. Kabartılar yüzey alanını artırır ve nemin dışarı çıkması için zayıf noktalar yaratır; böylece dışı kurur ve kahverengi olur, pasta patlamaz. Bunlar, buhar molekülleri için küçük kurtuluş merdivenleri ve çıtır bir kabuk oluşturan mikro-kavramlar’dır.
Merkez ise buna karşı, hidrasyon ve viskozite dengesine dayanır. Churro hamuru bir harç değildir; bir macundur; yıldız ucu veya churrera'dan çıkarken şekil alır. Bu macunu yaparken kullanılan kaynar su, kızartmadan önce nişastanın bir kısmını jel haline getirir ve bu da iç tarafın bütünlüğünü korurken narin, puding benzeri bir yumuşaklık sağlar.
Büyü, bu iki parçanın birlikte yolculuklarını tamamlamasını sağlamaktır: dışı bronzlaşır ve kırılır, içi ise tam anlamıyla set olduğunda nemi korur ve yapışkanlık oluşturmaz. Erken çekersen merkez akar. Çok bekletirsen kabartılar sertleşir ve içerik sertleşerek çiğneme halini alır. Üzerine bastığında duyacağın ses, çıtır bir mırıltı olmalıdır; toz şeker taneleri gibi, kraker kırılması gibi değil.
Churros, bu kadar çok mutfak ikonunun olduğu gibi, tek bir köken öyküsüne sahip değildir. Bir iplik, dağların arasındaki İspanyol çobanlarına yol gösterir; suyla karıştırıp ateşte hızlı pişirme için ihtiyaç duyulan hızlı bir hamuru meydana getirirler—başlangıçta, eşit pişmeyi sağlamak için yıldız uçlu bir nozuldan geçirilen bir sürüm. Başka bir iplik Portekiz'i Çin'e bağlar; keşif çağının deniz yoluyla ticareti ve teknolojik transferiyle churros ile youtiao arasındaki bağı kurar. Her iki öykü de iz bırakır: İberya'da kızartılmış hamurların uzun bir geleneği vardır; mayalı ve mayasız çeşitler bulunur. Moorish kızartmaları yüzyıllardır iz bıraktı ve bugün de bölgesel farklar sürer.
Madrid ve merkezi İspanya'da porralar kalın ve gururludur; ince churro'nun eski bir kuzeni olarak görülür. Porras, hafifçe kabartıcı bir madde ve daha yüksek hidrasyonla mayalanır; içi daha havalı ve çapı daha gösterişlidir—çoğunlukla daha büyük bir uç veya düz bir uçtan çıkar. Endülüs'te, rueda kalıplarındaki büyük spiral sarmalar bulunur; Granada'daki veya Málaga'daki tejeringos halka biçiminde ve neşelidir; dantel perdelik bir örtü gibi ince ve parlaktır. Barselona ve Katalonya'da xurros genelde ince ve sıkı kabartılıdır;Loop halinde sunulabilir; şehir, xurrerias ve granjas ekosistemini sürdürür—sıcakta çikolata ve churros, utanmadan flört ederler.
İspanya'nın ötesinde churros denizleri aşar ve kök salar. Mexico City'de El Moro 1935'ten beri hamuru yağa verir; oradaki churrolar çoğunlukla tarçın şekeriyle kaplanır; bu, Ceylon tarçını (kanela) ve piloncillo’nun yerel damakta bıraktığı etkenlerle belirgin bir tercih sağlar. Buenos Aires ve Montevideo'da dulce de leche, kızarttıktan sonra iç merkezlere doldurulur. Lima'da churrolar bolca vanilyalı hamur kremasıyla doldurulur. Portekiz'in farturas'ı fuarlarda sunulan yakın akrabalar olup Filipinler'de churros con chocolate, İspanyol yönetiminin mirası olarak halk tarafından benimsenmiştir.
Ama churros'un özünü düşündüğümde—doldurulmamış, kabartılı, şekerli, çikolataya batırılmış—İspanya'yı tadıyorum. Churro, ek bir süslemeye ihtiyaç duymadığı zaman en dürüst hâlini gösterir.
Churro hamuru şaşırtıcı derecede basittir, fakat her sayı önemlidir. Bir fırıncı gibi düşünün.
Oranlar:
Yumurta ekleme cazibesine direnin. Bu yol pâté à choux’a ve sonunda kruller veya beignet’e doğru giden, dokusu daha sert bir yapıya yol açabilir. Hoş, evet—ama bu bir İspanyol churro değildir. Yumurtalar ayrıca evde kızartırken patlama riskini artırır ve iç kısımları düzensizleştirebilir.
İyi churroları basit ekipmanla kızartabilirsiniz, fakat birkaç özel araç çıtır kabartılar ve içi narin çekirdek için ihtimali artırır.
Bu tarif, Madrid tarzı ince, çıtır kabartılı churrolara ve esnek, nemli bir merkeze yöneliktir. Yumurta içermez, basit ve güvenilirdir.
Verim: yaklaşık 24 churro, 18–22 cm uzunluğunda
Malzemeler:
Yöntem:
Yağı önceden ısıtın. Kızartma yağını orta ateşte 185 °C'ye ısıtın. Hamuru hazırlarken bu hedefi koruyun. Sahanız küçükse, parti parti kızartın ve partiler arasında yağın toparlanmasına zaman tanıyın.
Kuru malzemeleri karıştırın. Bir kapta unu ve tuzu çırpın. Eğer tereyağı kullanıyorsanız eritin ve kenara koyun; nötr yağ kullanıyorsanız hazır bulundurun.
Su kaynatın. Suyu tamamen kaynar hale getirin. Bunu ocakta ya da elektrikli su ısıtıcısında yapabilirsiniz; unu doğru jel haline getirmek için gerçekten kaynaması gerekir.
Unu ısıtın. Unun içine bir çukur açın. Kaynar suyu birden bu çukura dökün, isterseniz yağınızı da ekleyin. Sağlam bir tahta kaşık veya silikon spatula ile hızlıca karıştırın. Başta parçalı görünecek; çok pürüzsüz olana dek karıştırmaya devam edin. Macun yoğun, parlak ve sıcaktır. O kadar sertleşirse karıştırması güçleşirse, 25 g kadar daha kaynar su damlatın. Unun kuru bölgelerini bırakmayın.
Dinlenin. Macunu temiz bir kaseye alın, üzerini kapatıp 15–20 dakika dinlendirin. Bu, nişastaların tamamen su çekmesini ve glutenin gevşemesini sağlar, böylece hamur temizce sıkılabilir.
Sıkma hazırlığı. Ağır hizmet bir sıkma torbasını 12–16 mm açık yıldız ucu ile donatın. Ilık hamuru torbaya doldurun. Eğer bir churro presiniz (churrera) varsa, hava ceplerinin oluşmaması için sıkıca paketleyin.
Sıkın ve kesin. 185 °C yağın üzerinde çalışırken, hamurdan uzunluklar halinde doğrudan yağa sıkın. Her uzunluğu 18–22 cm olacak şekilde makasla kesin. Uzun parçaları nazikçe yatırın; sıçramaya dikkat edin. Kalabalık oluşturmamak için orta boy bir tencere içinde parti başına üç ila dört churro hedefleyin.
Kızartın ve çevirin. İlk yüzeyi yaklaşık 2–3 dakika boyunca kızartın; kabartılar soluk renkten derin saman rengine döner. Örümcek ile çevirin; diğer yüzeyi için 2 dakika daha kızartın. Kabarcık sesindeki değişimi dinleyin—hafif daha düşük ve ince bir uğultu, yüzey suyu büyük ölçüde piştiğini gösterir.
Süzün ve tozlayın. Churroları tel raf üzerine alınan tepsiye çıkarın. 30–40 saniye süzülmesine izin verin. Hâlâ sıcak ama yağ parlaklığı azalmış durumda iken ince toz şekerle tozlayın. İsterseniz tarçını da şekerle karıştırarak Meksika tarzı bitiriş elde edebilirsiniz; İspanya'da sade şeker standarttır.
Hemen servis edin. Churrolar şimdi servis edilmeye hazır; aşağıdaki a la taza sıcak çikolata ile servis edin ya da sade tüketin. İç kısımdaki buhar, dış kabuğun çatırdak halini alırken şeker parmaklarınızı vurur.
Notlar:
Seyahat ipucu: Barselona'da Xurreria Dels Banys Nous'i arayın; sabah partisi yağa değdiğinde sanki şarkı söyler. Madrid'de San Ginés klasisdir; ancak daha küçük mahalle churrierleri yağı yönetilebilir miktarlarda satın alır ve günlük olarak değiştirir—lezzet ve tutarlılık için bir nimettir.
İspanyol çikolatası sadece sıcak kakao değildir. İçeriği bir içecek gibi görünse de sos olarak bir kıvam alır; sosa yapışır ve kalır.
Chocolate a la taza (4 kişi için):
Yöntem:
Bu çikolata, dip için ve kaşıkla servis etmek için tasarlanmıştır—güçlü, ipeksi ve pudinge yaklaşan bir kıvamda. Tuz önemlidir; çikolatodaki meyvemsi notaları ortaya çıkartır ve tatlılığı dengeler.
İspanya'da churrolara tarçın yapmak olağan değildir. Birçok churrería sadece şekeri sunar ve tozlamayı ölçülü kullanır. Nokta, vurgulamaktır; buzlanmış değildir. Sıcak kabartıların üzerine granül şekerin tane tane çıtırlığı kendi başına bir zevk verir; çok kullanırsanız, hamurun ince buğday tadını ve yağın katkı yaptığı hafif tahıl tadını bastırırsınız.
Bununla birlikte, İspanyol mutfağı doktriner değildir. Tarçın, diaspora içinde daha sık görünür. Meksika'da kanela, kızarmış hamura çiçeksi bir sıcaklık katar. Tarçınlı şekerle tozlamak isterseniz kendiniz karıştırın: 100 g ince toz şeker ile 2–3 g Ceylon tarçını öğütüp tadını ayarlayın. Churrolar raflardan alınırken, hâlâ sıcakken tozlayın; kaynayan ya da soğuk olduğunda değil.
Özellikle İspanyol bir aroma dokunuşu için, finish’i değiştirmeden anason veya portakal kabuğu rendesi hamura bir nefes ekleyin. İki aromatik unsur da İspanyol pastacılıkta kullanılır ve çok baskın olmadan hafifçe öterler.
İspanya'da yüksek oleik ayçiçeği yağı churrerías'in işçilik gücüdür: nötr, kızartma sıcaklıklarında stabil ve günlük değişim için ekonomiktir. Yer fıstığı yağı da harikadır; hamura hafif fıstık tadı katar. Birçok eski dükkân, nötr yağa %5–15 oranında zeytinyağı karıştırır—espri amacıyla değil, aroma içindir. Bu zeytinyağı dokunuşu, kızarmış notları dengeler ve nefeste yeşil meyve kokusu verir.
Saat beşte, churrería'nın kapısı bir metronom gibi çalışır—açılır, kapanır, bir kez daha açılır ve şehir dalgalar halinde geçer. Bir çift, gelinlik ve damatlıkla bir tabak paylaşır; gelinin tülbendi bir sandalyeye takılır, şeker parmaklarını tozlar. Yol yapım ekibi poraları götürmek için kağıt koni içinde, meşaleler gibi, paketler. Tezgahın arkasında beyaz bir ceketli bir adam, kocaman churrera'nın çarkına ağırlığını verir; yağ dolu bir tencerede, bisiklet tekerleği kadar geniş bir sarmayı sürekli olarak dışarı iter. Bıçaklar gibi uzun makaslarla keser ve sarmalar hızla salınır; buğday ve sıcak yağın kokusu, kavrulmuş fındık tadına yaklaşan bir parfüye dönüşür.
İyi churro ile harika churro arasındaki farkın ne olduğunun sorulduğunda, kulağına güvendiği için yüzüne bakmadan cevap verir: “El oído.” Kulak. Bu, yüzey suyu uçup uçmadığında yağa çıkan ses—kabarcıklar küçülüp uğultu inceldiğinde crust set olduğunda duyulan o ince ses. O, sarmayı çevirdi; zarif, deneyimli bir hareketti ve bana kesitini gösterdi: kabartılar ince ve kıtır, iç kısım küçük, dengeli deliklerle dolu. “Gördün mü? Gördüm.” Ve dinledim.
Churrolar, iş akışı ve sıcaklık doğru yönetildiğinde etkinlikler için muhteşemdir. Hızlı servis gerektirdiği için, planın anına saygılı olması gerekir ve tabaklar şarkı söyler.
Sayım maliyeti ipucu: 250 g unluk parti yaklaşık iki düzine 20 cm churro verir. Yağ amortizasyonu, şeker ve bir çikolata payı ile, çikolatalı 6 parçalık bir servis başına maliyet çoğu durumda birkaç avrodan azdır; çikolata kalitesine bağlı olarak.
Ben mütevazı bir churro severim. Yine de saygılı dokunuşlar harikadır.
Kaçınılacaklar: İspanyol churrolar hedefliyorsanız hamura yumurta eklemekten kaçının. Hamura kakao eklemekten kaçının; karamelleşir. Yüzeyde kabartıcı isterseniz mayalı hamurlara yönelmeyin; onlar başka, lezzetli bir kızartılmış ekmek evrenidir.
Kıtırlık, zaman ve nemle yarışır. Dış kısmı kırılgan kalırken içi nemli kalması için:
Ambalaj gerekiyorsa: Havalandırmalı kutular veya gevşek kapalı torbalar kullanın. Sıcak churro'yu kapatmayın; buharı kendi işlemine bırakın.
Neden kaynar su önemli? Unu jel hâline getirmek için içine dökülen kaynar su, nişastanın tanelerini jel halinde şişirir. Yaklaşık 62–74 °C civarında nişasta suyu emer ve şişer; unu jel hâline getirerek kızartma sırasında yağa karşı daha az gözenekli olmasını sağlar. Şekilli hamur sıcak yağa ulaştığında, kalıntı su buhara dönüşür ve macunu mayalandırır. Yıldız uç sayesinde kabuk, dış tabakayı inceltir ve yüzey alanını maksimize eder; böylece hızlı nem çıkışı sağlanır ve çıtır kabuk ile yumuşak iç arasındaki oran artar.
Besinler altındaki kızarma, amino asitler ve indirgenmiş şekerler arasındaki Maillard reaksiyonları sayesinde yaklaşık 140 °C üzerinde ortaya çıkar. Daha sonra serpiştirilen şeker, çıtırlık katar; fakat renk, çoğunlukla un proteininin ısı altında şekerlerle etkileşmesiyle oluşur. Hamura süt eklemek laktoz getirir; bu, farklı bir kahverengi ton meydana getirir ve kabuğu erken karartabilir—bu yüzden İspanyol mutfağında su bazlı hamurlar tercih edilir.
Churros soğudukça nişasta retrogradasyonu başlar—jel ağı kristalleşir, içi sertleşir ve narinlik kaybolur. Bu yüzden churros kızartıldıktan birkaç dakika içinde en iyi tadılır; yeniden ısıtma bazı nişastaları yeniden jel hâline getirebilir, fakat ilk lokmanın mükemmelliğini tamamıyla geri getirmez. Nem göçü de önemlidir: içteki buhar dışa hareket eder. İyi uygulama—raf üzerinde soğutma, çok az istif—kabuğun yumuşamasını yavaşlatır.
Çikolata a la taza: 500 g süt, 150 g bitter çikolata, 8 g mısır nişastası, 20–25 g şeker, bir tutam tuz. Sütü nişastayla koyulaştırın, çikolatayı eritin, tatlandırın ve sıcak servis edin.
Şehri sessizce ve sahanın rengiyle hamurun bulunduğu bir anda churros'u yapan insanlar sayesinde öğrendim: San Ginés'teki adam, gözlerini hiçbir ölçüm göstergesine güvenmeden duyularına güvenirdi; Málaga'daki bir kadın, unla tozlanmış parmaklarıyla halkaları kırparken anason kokusunu hissettirirdi; Barselona'daki bir xurrera ise kabartıların ne kadar hızlı sertleştiğini bana söylemişti.
Götürdüğüm şey yalnızca teknik değildir—bu kadar basit bir yiyecek için teknik elbette önemli. Götürdüğüm şey bir duygudur. Yemek işini yaparken duyulan sessizlik, kabuk bir miktar zorlukla ayrıldığında çeneni dikkatle dinlemene neden olan his. Merkezdeki sıcaklık, sabahın serinliğine karşı sıcaklık verir. Şekerin parmak uçlarına yapışması ve utanmadan yalaman, çocuk gibi doğal bir davranıştır. Sıcak bir çikolata fincanı ve masadaki bir arkadaş ya da kendi düşünceleriniz, altın renkli çizgilerin tabağıyla tatlandırılmış olarak yanınızda olur.
Churroları ustalaştırmak, zamanlama, sıcaklık ve dokuyu ustalıkla yönetmektir. Ancak bu aynı zamanda günün İspanyol ritmine adım atmanın da bir yoludur—gece geç saatler, erken sabahlar, bir bar önünde ya da karo ve aynalar arasında durduğunuz anlar. Evde yaparsanız mutfağınız bir saat boyunca churrrería kokar. İyi yaparsanız, bir şehir ve bir kırsal, binlerce el ve büyüleyici, basit bir alkimya tadarsınız. Dışı çıtır. İçerisi narin. Sonunda gider; en güzel şeyler her zaman olduğu gibi, masada sadece şeker kalır ve yarın için daha fazlasını yapma sözü kalır.